Risico’s van blauwalgtoxines bij drinkwaterproductie

Verschillende drinkwaterbedrijven in Nederland maken gebruik van oppervlaktewater als bron. Vanwege de toenemende drinkwatervraag zal oppervlaktewater in de toekomst meer gebruikt gaan worden voor drinkwaterproductie. In het oppervlaktewater dat gebruikt wordt als bron voor de productie van drinkwater, zoals spaarbekkens, kunnen blauwalgen tot bloei komen. De toxines (gifstoffen) van deze blauwalgen kunnen een bedreiging vormen voor de drinkwaterproductie. Daarnaast is de verwachting dat blauwalgbloei in de toekomst verder toeneemt door klimaatverandering, waardoor ook de kans op blauwalgtoxines groter worden.  Begin 2026 wordt in drinkwater voor het eerst een norm van kracht voor een van de meest voorkomende blauwalgtoxines, microcystine-LR. De drinkwaterbedrijven Evides en PWN willen meer inzicht krijgen in de risico’s van blauwalgtoxines bij drinkwaterproductie.

Technologie

Blauwalgen kunnen toxines produceren waarvan theoretisch een deel aanwezig zou kunnen blijven in het gezuiverde drinkwater. Maar in hoeverre dit gebeurt en wat daardoor het risico is voor de consument is niet duidelijk. Voordat het risico kan worden bepaald, moeten de gifstoffen kunnen worden gemeten; en dat lijkt juist een uitdaging. De meest voorkomende toxines, de microcystines, kunnen namelijk binden aan eiwitten en peptiden, en de standaard meetmethodes zijn niet ontworpen voor het meten van deze gebonden microcystines. Hierdoor zijn de gebonden toxines dus onzichtbaar tijdens de standaard metingen. Binnen dit project wordt daarom een meetmethode ontwikkeld om ook de gebonden microcystines te kunnen meten. Deze methode wordt daarna overgedragen aan de betrokken drinkwaterlaboratoria.

Uitdaging

Het project start met de ontwikkeling van de meetmethode voor gebonden microcystines. Met behulp van deze nieuwe meetmethode en bestaande methodes voor ongebonden toxines, gaan we vervolgens onderzoeken welke toxines voorkomen in het water dat voor drinkwaterproductie wordt gebruikt en hoe effectief de huidige zuiveringsstappen zijn. Hierbij worden ook proeven uitgevoerd om de effectiviteit van zuiveringsstappen in detail te kunnen onderzoeken. Er zal daarbij niet alleen worden gekeken naar microcystines, maar ook naar andere blauwalgtoxines. Op basis van de onderzoeksresultaten worden nieuwe toxicologische risicobeoordelingen opgesteld.

Oplossing

Met dit project verkrijgen drinkwaterbedrijven en andere relevante partijen veel kennis over zowel het meten van blauwalgtoxines als de risico’s van deze stoffen voor de productie van drinkwater. Daardoor kunnen drinkwaterbedrijven strategieën ontwerpen waardoor ze nu en in de toekomst voldoende schoon drinkwater kunnen blijven produceren. Daarnaast beschikken de betrokken waterlaboratoria over een state-of-the-art meetmethode. Daarmee kunnen ze straks als een van de weinige partijen ook gebonden toxines bepalen om zo het risico van blauwalgtoxines nog beter in te kunnen schatten.